Kartka z kalendarza: rocznica śmierci Franciszka Pustelnika

63 lata temu - 18 sierpnia 1960 roku - zmarł Franciszek Pustelnik, piłkarz Wisły w latach 1907-14.

Franciszek Pustelnik urodził się 10 września 1891 r. w Tenczynie koło Myślenic. Uczęszczał do szkoły średniej w Krakowie i w tym czasie zainteresował się piłką nożną, która przeżywała pod Wawelem dynamiczny rozwój. Od 1907 roku był zawodnikiem Wisły i wyrósł na jednego z czołowych polskich defensorów swoich czasów. Pustelnik wystąpił między innymi w pierwszych udokumentowanych derbach Krakowa w 1908 roku i w Mistrzostwach Galicji w roku 1913. Pustelnik występował w pierwszej drużynie Towarzystwa Sportowego przez 7 lat, co w owych czasach było bardzo długim stażem. W tym czasie Pustelnik zdał maturę w Gimnazjum św. Anny (obecnie I Liceum Ogólnokształcące im. Nowodworskiego) i rozpoczął studia z zakresu prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim. Naukę - i grę w piłkę - przerwał wybuch I Wojny Światowej.

Franciszek Pustelnik służył kolejno jako szeregowy, podoficer i podporucznik w 56 pułku piechoty armii austro-węgierskiej. W październiku 1918 roku odegrał kluczową rolę w wyzwoleniu Krakowa spod władzy zaborców. Gdy wojna miała się ku końcowi, a Imperium Habsburgów zaczęło się chwiać w posadach, wspólnie z Antonim Stawarzem przygotował i przeprowadził akcję rozbrajania żołnierzy austriackich. 31 października Pustelnik na czele swoich podkomendnych opanował bez walki koszary przy ul. Wielickiej, a następnie rozpoczął marsz przez Kraków, który przerodził się w entuzjastyczną manifestację patriotyzmu i wolności. Żołnierze z biało-czerwonymi kokardami zrywali symbole austriackie, opanowali najważniejsze obiekty w mieście i ogłosili objęcie władzy przez Polaków. Tak Kraków wkroczył w pierwsze dni niepodległości!

Jak wkrótce się okazało, odzyskanej niepodległości trzeba było bronić w ciężkich walkach. Pustelnik - już w mundurze Wojska Polskiego - brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, wykazał się w newralgicznej obronie Płocka 18 i 19 sierpnia 1920 roku. Został odznaczony Krzyżem Walecznych i Medalem Niepodległości.

Postawa Pustelnika jest świadectwem niepodległościowych wartości kultywowanych przez Wisłę od samego początku istnienia drużyny. Zgodnie z myślą założyciela klubu, Tadeusza Łopuszańskiego, piłka nożna nie była celem samym w sobie, lecz narzędziem w procesie pedagogicznym. Futbol miał uczyć młodych ludzi odpowiedzialności, gotowości do poświęcenia i współpracy w imię wspólnego celu, miał budować tożsamość narodową i podtrzymywać więzi pomiędzy Polakami niezależnie od granic politycznych. Inicjatywa i bohaterstwo Pustelnika w latach 1918-21 są godne najwyższego uznania.

Pustelnik dokończył studia prawnicze w 1921 roku, trzy lata później uzyskał doktorat. Pracował jako urzędnik w administracji publicznej, między innymi jako wicestarosta we Włocławku i Płocku. Zmarł w roku 1960 i jest pochowany w Pruszkowie.